یازدهمین دورة نمایشگاه تجهیزات، مواد آزمایشگاهی، تست و آزمون پیشرفتة ایران‌ساخت با عرضه ۱۰ هزار و ۳۵۶ قلم محصول، 12 تا 15 دی‌ماه 1402 در محل دائمی نمایشگاههای بینالمللی تهران برگزار شد.
جواد مشایخ، معاون اقتصاد دانشبنیان معاونت علمی، فناوری، و اقتصاد دانشبنیان ریاست‌جمهوری در آیين گشایش این نمایشگاه، با اشاره به اینکه چهارصد شرکت در حوزة تجهیزات آزمایشگاهی در ایران فعال هستند، گفت: «از این تعداد، صد شرکت به مرحله‌ای از رشد رسیده‌اند که جزو شرکتهای دارای اعتبار و توانمند محسوب می‌شوند.»
او پیادهسازی سیاست تحریک تقاضا؛ برقراری ارتباط مستقیم میان کاربر نهایی و تولیدکننده در قالب نمایشگاه و امکان تعامل در زمینة کیفیت محصولات؛ ایجاد بانک اطلاعاتی جامع در حوزة مواد، تجهیزات تست، آزمون، طراحی، و پیادهسازی سکوی عرضه؛ و ارائة محصولات دانشبنیان را دستاورد برگزاری ده دورة گذشتة نمایشگاه ایران‌ساخت عنوان کرد.
مشایخ شکل‌گیری و رشد دست‌کم صد شرکت با توانمندی زیاد و جلوگیری از خروج ارز از کشور را برای خرید تجهیزات و مواد آزمایشگاه، از دیگر دستاوردهای این نمایشگاه دانست و گفت: «در این رویداد، افزون بر ایجاد اشتغال پایدار برای ۷۲۰۰ نفر، که بیشتر آن‌ها تحصیلات تکمیلی دارند، 1647 میلیارد تومان فروش قطعی نیز طی ده دورة نمایشگاه ایران‌ساخت محقق شده است. همچنین در ده دورة گذشتة نمایشگاه ایران‌ساخت، ۵۷۶ میلیارد تومان یارانة خرید حمایتی از سوی معاونت علمی ریاست جمهوری اعطا شده است.»
بهگفتة معاون اقتصاد دانشبنیان معاونت علمی، فناوری، و اقتصاد دانشبنیان ریاست‌جمهوری، لیزینگ با نرخ ۹ تا ۱۱ درصد ازجمله حمایتهای معاونت علمی برای تجاری‌سازی محصولات شرکتهای دانشبنیان در دوره‌های پیشین نمایشگاه ایران‌ساخت بوده است. در حال حاضر، این تسهیلات تا سقف یک میلیارد تومان، با تنفس سه تا شش‌ماهه و بازپرداخت حداکثر بیست‌ماهه به خریداران ارائه میشود.
او توضیح داد: «محصولات سطح یک فناوری با ۴۰ درصد تخفیف، محصولات سطح دو با ۲۵ درصد تخفیف، محصولات سطح سه با ۱۰ درصد، و محصولات سطح ۴ فناوری بدون حمایت در نمایشگاههای ایران‌ساخت عرضه شدهاند.»
معاون اقتصاد دانشبنیان معاونت علمی، فناوری، و اقتصاد دانشبنیان ریاست‌جمهوری افزود: «مقایسة نمایشگاه دورة دهم با دوره‌های پیش از آن، نشان داد قراردادهای نهایی نسبت به نمایشگاه نهم، ۳۷ درصد رشد داشته است؛ ضمن آنکه در دورة دهم در زمینة یارانه نیز رشد ۲۴ درصدی داشتیم.»
مشایخ با اشاره به حمایت ویژة معاونت علمی برای تولید محصولات برای بار اول گفت: «سفارش ساخت بار اول تجهیزات فناورانه و نوآورانه مشمول اعتبار مالیاتی تا ۱۰۰ درصد هزینه‌های ساخت نمونة اول میشود. بر این اساس، برای مؤسسات تولیدی و خدماتی دارای پروانة بهره‌برداری با تأیید دبیرخانة نمایشگاه ایران‌ساخت، حداکثر تا ۱۰۰ درصد هزینه‌کرد قراردادهای ساخت بار اول تجهیزات تست و آزمون پیشرفته، مشمول اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه موضوع بند (ب) مادة (۱۱) قانون جهش تولید دانشبنیان خواهند شد.»
صادرات ۲/۲ میلیارد دلاری دانش‌بنیان‌ها تا پایان سال
معاون علمی، فناوری، و اقتصاد دانشبنیان رئیس جمهور، با بیان اینکه میزان صادرات شرکتهای دانش بنیان سال گذشته حدود 850 میلیون دلار بوده است، گفت: «این رقم از ابتدای سال جاری تا امروز، از مرز 5/1 میلیون دلار فراتر رفته است و امیدواریم با ادامة روند موجود، میزان صادرات امسال این شرکت‌ها با رشد 200 درصدی نسبت به سال گذشته، به 2/2 میلیارد دلار برسد.»
روحالله دهقانی، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانشبنیان رئیس جمهور، که در آیین گشایش یازدهمین نمایشگاه بینالمللی تجهیزات، مواد آزمایشگاهی، و تست و آزمون پیشرفته سخن می‌گفت، با اشاره به توجه جدی به بازار صادراتی شرکتهای دانشبنیان عنوان کرد: «صادرات شرکتهای دانشبنیان، که ششصد میلیون دلار بود، در سال 1399، بهدلیل پاندمی کرونا، به سیصد میلیون دلار کاهش یافت، اما در سال 1400، دوباره این عدد به مرز ششصد میلیون دلار بازگشت. سال گذشته هم شرکتهای دانشبنیان 850 میلیون دلار صادرات داشتند.»
او افزود: «امروز ساخت و توسعة تجهیزات آزمایشگاهی به توسعه و رونق جریان علمی، فناوری، و نوآوری کشور کمک می‌کند و جریان پویایی را به راه انداخته است.»
دهقانی با اشاره به اینکه تا چند سال پیش، دستگاههای آزمایشگاهی حیاتی و مورد نیاز در دسترس نبود و بسیاری از دستگاههای چند ده هزار و چند صد هزار یا حتی میلیون دلاری مستقر در دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی بهدلیل تحریم و نداشتن دسترسی به قطعات یا مواد مرجع، از چرخة کالیبراسیون یا خدمترسانی خارج شده بودند، تأکید کرد: «جریان خوشفکری که برنامة تولید و توسعة تجهیزات را پیادهسازی کرد، با سازوکارهای حمایتی اثربخش ازجمله تسهیلات حمایتی و یارانههای مختلف، تسهیلات لیزینگ، و حمایت از شرکتهای دانشبنیان جریانی را ایجاد کردند که امروز بیش از 90 درصد از ابزارها، مواد، و تجهیزاتی که در حوزة آموزش و پژوهش به‌کار می‌روند، در داخل کشور تولید می‌شوند. واردات 10 درصد باقی‌مانده هم بهدلیل محدودیت در فناوری نیست، بلکه نتیجة محدودبودن بازار این تجهیزات است.»
معاون علمی، فناوری، و اقتصاد دانشبنیان رئیس‌جمهور پس از این مراسم و در حاشیة یازدهمین نمایشگاه ایران‌ساخت، آیین رونمایی از نُه محصول دانشبنیان را برگزار کرد و در جمع خبرنگاران دربارة سیاست‌های جدید این معاونت در حوزه تجهیزات، مواد آزمایشگاهی، تست و آزمون پیشرفتة ایران‌ساخت گفت: «سیاست اول معاونت علمی توسعة بازار صادراتی است. طی برگزاری ده دوره نمایشگاه ایران‌ساخت و تجربه‌ای که از تولید و فروش تجهیزات آزمایشگاهی، دانشگاهی، و پژوهشگاهی ایرانی داشته‌ایم، بهاندازة کافی سعی و خطا داشته‌ایم و اشکالات را برطرف کرده‌ایم. بازارمان نیز توسعه یافته است و محصولات باکیفیتی داریم.»
او تأکید کرد: «اکنون که بازار داخل از این محصولات استفاده کرده و حتی در برخی جاها اشباع شده است، در دورة یازدهم، صادرات تجهیزات آزمایشگاهی و پژوهشی ایرانی به دنیا را دنبال می‌کنیم.»
رونمایی از نُه محصول فناورانه در یازدهمین نمایشگاه ایران‌ساخت
پس از برگزاری آیین گشایش یازدهمین نمایشگاه تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ایران‌ساخت، در حاشیة نمایشگاه و با حضور روحالله دهقانی، معاون علمی، فناوری، و اقتصاد دانشبنیان رئیس‌جمهور، از نُه محصول دانشبنیان رونمایی شد.
دستگاه تضمین جریان، حسگر خورشیدی دیجیتال دومحوره، دستگاه کرایواستات (میکروتوم انجمادی)، آنالایزر آنلاین مانیتورینگ COD، کرایواستات 4 کلوین، طیف‌سنج شکست القایی لیزری، چگالی‌سنج رادیواکتیو (گاما)، طیف‌سنج فلورسانس پرتو ایکس، و دستگاه اتوکالیماتور، نُه محصول ایران‌ساختی بودند که در این مراسم رونمایی شدند.
از میان این نُه محصول، دستگاه کرایواستات از ابزارهایی است که در علوم پزشکی و آزمایش‌های انسانی استفاده میشود. این دستگاه برای فریزکردن نمونه‌های بافت انسانی و برش میکروسکوپی آن‌ها به‌کار می‌رود و در تشخیص آنی ضایعات، به پزشکان متخصص کمک زیادی کرده است.
همچنین استفاده از برش انجمادی برای مطالعات ایمونوفلورسانس و ایمونوشیمی آنزیمی نیز مفید واقع شده است. کاربرد مفید دیگر این محصول شرکت «دید سبز» در رنگ‌آمیزی برخی کربوهیدرات‌ها و لیپیدهای موجود در بافت است.
تولید این دستگاه در صنعت پاتولوژی انقلاب به‌پا کرده است و تأثیر شایانی در تشخیص و درمان زودهنگام و به‌موقع بیماری‌ها دارد.
اولویت سازمان غذا و دارو صدور مجوز برای دانش‌بنیان‌هاست
رئیس سازمان غذا و دارو در بازدید از یازدهمین نمایشگاه ایران‌ساخت از اولویت‌دهی این سازمان به صدور مجوز دانش‌بنیان‌ها و خرید محصولات ایران‌ساخت خبر داد و گفت: «سازمان غذا و دارو بر اساس قانون حمایت از شرکتهای دانشبنیان، تسهیلات مختلفی را برای حمایت از این شرکت‌ها در نظر گرفته است.»
حیدر محمدی با تأکید بر اینکه تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ایران‌ساخت می‌توانند به توسعة آزمایشگاه‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی و آزمایشگاه‌های کنترل غذا و دارو کمک کنند، افزود: «اولویت اصلی سازمان غذا و دارو صدور مجوز برای شرکتهای دانشبنیان و حمایت از محصولات داخلی است. در این میان، خرید محصولات دانشبنیان و ایران‌ساخت اهمیت زیادی دارند.»
او دربارة نمایشگاه ایران‌ساخت گفت: «نمایشگاه ایران‌ساخت از نمایشگاه‌هایی محسوب میشود که شرکتهای دانشبنیان دستاوردهای علمی خودشان را به‌نمایش می‌گذارند. از دستاوردهای خوبی که در نمایشگاه امسال ارائه شده، دستگاه آنالیتیکال است. این دستگاه، که برای نخستین‌بار در کشور تولید شده، پیش از این با هزینة هنگفت از کشورهای دیگر خریده می‌شد.»
او ادامه داد: «فارغ از این هزینه‌ها، واردات این محصول نیز بسیار دشوار بود. به بسیاری از این دستگاه‌ها در ایران اجازة ثبت رسمی داده نمی‌شد. تولید چنین دستگاه‌هایی به تقویت و ارتقای روش‌های تشخیصی سازمان غذا و دارو، روش‌های تشخیصی مواد غذایی و دارویی حوزة سلامت، و همچنین به سرعت رسیدگی و بررسی کیفیت محصولات، کمک زیادی می‌کند.»
محمدی تأکید کرد: «سازمان غذا و دارو در بسیاری از مواقع برای تأمین این تجهیزات با مشکل فراوانی مواجه بود. اکنون که این دستگاه‌ها به‌همت متخصصان داخلی تولید می‌شوند، می‌توانند به توسعة تجهیزات اندازه‌گیری این سازمان در مجموعة دانشگاه‌های علوم پزشکی و آزمایشگاه‌های کنترل غذا و دارو کمک کنند.»
تجهیز آزمایشگاه‌های سازمان غذا و دارو با تجهیزات ایران‌ساخت
مشاور رئیس سازمان غذا و دارو در امور فعالیت‌های دانشبنیان سلامتمحور هنگام بازدید از یازدهمین نمایشگاه ایران‌ساخت گفت: «بر اساس ضوابطی که سازمان غذا و دارو ابلاغ کرده، تسهیلاتی برای شرکتهای دانشبنیان و هسته‌های فناور در نظر گرفته شده است که ازجملة این ضوابط می‌توان به اعطای پروانة بهره‌برداری در حوزة محصولات آرایشی و بهداشتی اشاره کرد.»
جعفر نیکزاد افزود: «ممکن است شرکت‌هایی که در پارک‌های علم و فناوری مستقرند، این پروانه را نداشته باشند؛ به‌جای آن، می‌توانند گواهی دانش‌بنیانی خود را در سایت سازمان غذا و دارو بارگذاری کنند. درصورتی‌که این شرکت‌ها گواهی دانش‌بنیانی خود را بارگذاری کنند، رسیدگی به پرونده‌های آن‌ها تسریع خواهد شد.»
او دربارة چالش برخی از شرکت‌ها برای دریافت مجوزها از سازمان غذا و دارو، که به قدیمی‌شدن فناوری بهدلیل زمان‌بر بودن این ارزیابی‌ها منجر میشود، گفت: «قبول داریم که بهدلیل کمبود نیروی کارشناس، ممکن است در برخی موارد ارزیابی‌ها زمان‌بر شود، ولی در تلاش هستیم تا با افزایش تعداد کارشناسان فنی ادارات کل، بررسی پرونده‌ها را سرعت ببخشیم.»
نیکزاد دربارة اعطای مجوز برای توسعة محصولات و عرضة نسل‌های جدید تجهیزات توضیح داد: «این مسئله به میزان تفاوت ایجادشده در نسل‌های توسعه‌ای یک تجهیز یا دستگاه بستگی دارد. اگر نوآوری‌های اعمال‌شده روی فناوری، ویژگی‌های جدیدی را به دستگاه اضافه کند که به بررسی‌های بالینی نیاز داشته باشد، صدور مجوزهای جدید ضروری است.»
مشاور رئیس سازمان غذا و دارو در امور فعالیت‌های دانشبنیان سلامت محور با بیان اینکه برای صدور مجوزهای جدید برای تجهیزی تغییر‌یافته، باید همان فرایند قبلی طی شود، خاطرنشان کرد: «قبول داریم که این فرایند طولانی میشود، ولی این ضابطه است و در تمام دنیا نیز همین روش در حال اجراست؛ چراکه وقتی برخی ویژگی‌ها به دستگاهی در حوزة سلامت اضافه میشود و روی فناوری قبلی تغییراتی اعمال میشود، لازم است دوباره کارایی و ایمنی آن ارزیابی شود.»
او اعتبار مجوز پروانه‌های بهره‌برداری را که این سازمان صادر کرده است، سه ساله عنوان کرد و افزود: «در برخی موارد، بر اساس محصول ممکن است مجوزهای موقت شش‌ماهه و یک‌ساله هم صادر شود.»
مشاور رئیس سازمان غذا و دارو دربارة حمایت از شرکتهای دانشبنیان تجهیزاتساز تأکید کرد: «بخشی از حمایتها در زمینة خرید این تجهیزات است و هر دستگاه مورد نیاز آزمایشگاه سازمان غذا و دارو که در کشور تولید میشود و استانداردهای کیفی را دارد، در اولویت خرید ماست. در این زمینه، در نمایشگاه امسال هم با معاون اقتصاد دانشبنیان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری مذاکراتی صورت گرفته است.»
تهیه‌وتنظیم: رویا کاکاوند
