گفت‌وگو با مجید عرب، قائم‌مقام شرکت مهران طب شیراز؛
کمبود آزمایشگاه‌های صحت‌سنجی، عامل کندی فعالیت تولیدکنندگان است
قائم‌مقام شرکت «مهران طب شیراز» تعداد کم آزمایشگاه‌های صحت‌سنجی تجهیزات پزشکی را موجب معطلی تولیدکنندگان و کندشدن روند تولید تجهیزات پزشکی در کشور عنوان کرد. مجید عرب وزارت بهداشت را به‌دلیل حساسیت شدیدی که در زمینة صدور گواهی‌نامه‌‌ها و مجوزها دارد، محق دانست و گفت: «با توجه به حساسیت زیاد این حوزه و سروکار آن با سلامت و جان مردم، این حساسیت طبیعی است، اما تعداد کم آزمایشگاه‌هایی که استاندارد ISO/IEC 17025 را برای صحت‌سنجی دارند، موجب شده است تولیدکنندگان بسیاری مجبور باشند تا یک سال در صف انتظار بمانند.»
به گزارش مدرن مد، عرب گفت: «پس از اینکه محصول وارد فرایند صحت‌سنجی می‌شود، اگر خطای زیادی داشته باشد، باید مدت زیادی را صرف اصلاح آن کند تا بتواند دوباره به فرایند صحت‌سنجی وارد شود. سرانجام، پس از پشت‌سرگذاشتن تمام مراحل، تولیدکننده باید یک ماه دیگر هم در انتظار بماند تا گواهی‌نامه صادر شود. تازه در این مرحله، می‌تواند محصولش را ثبت کند و بعد از آن، آزمایش‌های بالینی آغاز می‌شود.»
او افزود: «برای آزمایش بالینی، باید دستگاه را در بیمارستانی مستقر و برایش صد صفحه فرم پر کند، یعنی دست‌کم، باید نود بیمار را برای آزمایش دستگاه ببرد تا پزشکان با آن کار کنند و با زدن مهر پزشکی خود پای فرم‌ها، درستی دستگاه را تأیید کنند. در مرحلة بعد، بیمارستان باید دستگاه را تأیید کند. سپس نوبت دانشگاه علوم پزشکی است تا محصول را تأیید و نظر خود را به ادارة کل تجهیزات پزشکی اعلام کند. پس از طی این مراحل، تولیدکننده می‌تواند برای گرفتن مجوز اقدام کند.»
او روند دریافت مجوزها و ثبت محصولات در ایران و کشورهای دیگر را مقایسه کرد و ادامه داد: «مقررات کشور ما به‌گونه‌ای تدوین و تنظیم شده است که تولیدکننده را وارد این مسیر طولانی می‌کند. درحالی‌که در کشورهای دیگر دنیا، این‌گونه نیست. در آن کشورها، مسئولان ارائة مجوز، مسئولیت تولید و صحت‌سنجی را بر عهدة خود تولیدکننده می‌گذارند و اگر بیمار دچار مشکل شود، خود تولیدکننده مسئول است و برایش جریمه‌های سنگین در نظر می‌گیرند. در ایران، در آخر کار، باز هم تولیدکننده مسئول درستی عملکرد محصولش است، اما سخت‌گیری‌های زیادی که می‌شود، کار را به تعویق می‌اندازد و روند آن را کند می‌کند.»
افزایش عمق تولید به بیش از 70 درصد
مهران طب شیراز تولیدکنندة دستگاه‌های رادیولوژی دیجیتال است و کار خود را از سال 1376 آغاز کرده است. این شرکت منحصراً دستگاه‌های رادیولوژی را در انواع سقفی، زمینی، قابل حمل و فلوروسکوپی تولید می‌کند.
قائم مقام شرکت مهران طب شیراز گفت: «ما درحال تولید دستگاه‌هایی با فناوری پیشرفته هستیم و می‌توانیم بگوییم که عمق تولیدمان از 70 درصد فراتر رفته است.» او با توضیح دربارة اینکه بیشتر قطعات و ملزومات دستگاه‌های رادیولوژی را در داخل تولید می‌کنند، افزود: «تنها دو قطعه در ایران تولید نمی‌شود. یکی قطعة دتکتور است و دیگری هم تیوب.»
عرب تأکید کرد: «البته ما دانش فنی تولید این قطعات را هم داریم، اما نمی‌توانیم آن را تجاری‌سازی کنیم؛ چرا که به‌صرفه نیست. کشور ما سالانه به 1000 تا 1500 دتکتور نیاز دارد، درحالی‌که اگر بخواهیم به مرحلة تجاری‌سازی برسیم، باید دست‌کم در ماه، ده هزار دتکتور بفروشیم. بنابراین، با توجه به اینکه بازار کشورمان کشش چنین تولیدی را ندارد، اگر بخواهیم خودمان آن را در کشور تولید کنیم، به مردم ظلم می‌شود؛ چراکه با توجه به اینکه امکان صادرات آن کم است، قیمت تمام‌شده‌‌اش بسیار زیاد می‌شود و بار آن بر هزینههای درمان سنگینی می‌کند.»
او با اشاره به گران‌شدن هزینههای تولید در دنیا، ازجمله افزایش قیمت انرژی و مواد اولیه، گفت: «ما با افزایش عمق تولید با دانش فنی خودمان، بیش از 40 درصد قطعات مکانیکی را در داخل تولید می‌کنیم و این ارزش‌افزودة زیادی برای ما به همراه دارد، تاجایی‌که برای هر دستگاه، حدود پنجاه هزار دلار صرفه‌جویی ارزی کرده‌ایم. درحالی‌که این اواخر، شرایط به‌قدری سخت شده بود که حتی رویة تخت رادیولوژی را هم به ما نمی‌فروختند، چه برسد به قطعات مکانیکی و الکترونیکی.»
شرکت مهران طب شیراز در سراسر کشور و در بخش‌های دولتی، خصوصی، و نیروهای مسلح حدود هزار دستگاه فعال دارد و به گفتة عرب، با توجه به اینکه هزینة تهیة محصولات این شرکت به‌صرفه‌تر است، بیشتر مشتریان آن از بخش خصوصی هستند.
او گفت: «روند معمول در دنیا، برای دستگاه‌های سرمایه‌ای تجهیزات پزشکی این است که هر دستگاه باید در سه سال هزینه‌اش را بازگرداند، هفت سال هم سود بدهد و از سال دهم از مدار خارج شود، اما ما امروز دستگاه‌هایی را در مراکز درمانی داریم که بیش از ده سال است درحال کارند و همچنان هم فعال هستند.»
عرب دلیل این مسئله را سرویس‌دهی منظم و مدوام دستگاه‌ها، با وجود دوری مسافت، عنوان کرد و ادامه داد: «بزرگ‌ترین نگرانی تولیدکنندگان در حوزة فناوری‌های پیشرفته، خدمات پس از فروش است، اما ما توانسته‌ایم دستگاه‌هایمان را حفظ کنیم و اجازه نداده‌ایم از مدار خارج شوند.»
او افزود: «کار دیگری که برای کمک به مراکز درمانی کرده‌ایم، این است که دستگاه‌های خارجی‌شان را، که به‌دلیل نبود قطعات از مدار خارج شده بودند، با قطعات خودمان دوباره تعمیر و وارد مدار کرده‌ایم.»
صادرات کالا به نام کشورهای دیگر
شرکت مهران طب شیراز بیش از هشت سال است که به عرصة صادرات وارد شده است و دستگاه‌های خود را به کشورهای منطقه صادر می‌کند، اما موانعی که تحریم‌ها ایجاد کرده‌اند، موجب شده است در این زمینه، با چالش‌های زیادی مواجه باشد.
قائم‌مقام شرکت مهران طب شیراز ضمن تأکید بر اینکه با توجه به افزایش عمق تولید این شرکت، مدیران آن خود را موظف می‌دانند که در وهلة نخست، نیاز کشور را تأمین کنند، گفت: «بعد از تأمین نیاز کشور، باید بخشی از تولیدمان را صادر کنیم. همین مقدار تولیدی هم که داریم، فعلاً کفاف کشورهای منطقه را می‌دهد و توانسته‌ایم به کشورهای آفریقایی، مکه، مدینه، عراق و سلیمانیه هم صادرات داشته باشیم.»
او بزرگ‌ترین مانع صادرات کالای ایرانی را اعمال تحریم از طرف کشورهای غربی دانست و افزود: «در حال حاضر، نمی‌توانیم به بسیاری از کشورها به‌طور مستقیم صادرات داشته باشیم. بنابراین، مجبوریم بسیاری از کالاهایی را که در کشور خود تولید می‌کنیم، به کشور سوم ببریم و از آنجا و با نام آن‌ها، به کشورهای آمریکایی و اروپایی صادر کنیم.»
تهیه‌وتنظیم: رویا کاکاوند
