معرفی کتاب سیستم تولید تویوتا
نام اثر: سیستم تولید تویوتا (Toyota Production System)
نویسنده: تائی چی اوهنو
مترجم: کاظم موتابیان
ناشر: ناباندیشان
سال نشر به پارسی: 1398
قیمت فعلی در بازار: 220 هزار تومان
تعداد صفحات: 214
فضای مجازی: قابلیت خرید اینترنتی دارد، موجود در فیدیبو و طاقچه
موضوع: اقتصاد و کسب و کار، مدیریت و سازماندهی
مدت زمان پیشنهادی برای مطالعه: سه روز
«اگر ديگر نمی‌توانيد هرچه توليد می‌کنيد، به مشتری بفروشيد؛ اگر ديگر نمی‌توانيد از طريق افزايش فروش يا ورود به بازارهای جديد و توليد محصولات جديد، هزينه‌های خود را کاهش دهيد، باید محصولاتی متنوع را به ميزانی کم با کيفيت بالا و با قيمت رقابتی توليد کنيد و تنها سيستم توليد تويوتاست که به شما امکان می‌دهد این کار مهم را انجام دهید.»
دربارة نویسنده
تائی چی اوهنو مهندس صنایع، کارآفرین و مدیر مهم و بزرگ ژاپنی بود که در تاریخ 29 فوریة سال 1912 میلادی در شهر دالیان چین از خانوادهای ژاپنی به دنیا آمد. پس از بازگشت خانواده‌اش به ژاپن، وارد دبیرستان عالی و صنعتی ناگویا شد و پس از فراغت از تحصیل، همزمان با دوران رکود بزرگ اقتصادی، به واسطة ارتباط پدرش با شخص تویودا، وارد شرکت تویوتا شد. اگرچه در ابتدا، با پست چندان بالایی کار خود را آغاز نکرد، این شروع راه پیشرفت و توسعه برای او بود.
از او هنو به عنوان یکی از تأثیرگذارترین افراد در تاریخ مدیریت و صنعت یاد می‌شود؛ چراکه بخش عمدة شیوة مدیریت و تولید شرکت تویوتا، حاصل کارها و ایدههای او است. او که از مدیران ارشد سابق تویوتا بود، فلسفة تازهای مبتنی بر افزایش بهرهوری و کاهش معنادار هزینه‌ها برای تولید و مدیریت ارائه کرد که با توسعة آن در طول سالها، درهای تازهای به روی مدیریت صنعتی در کل جهان گشوده شد و در نقاط مختلف، از آن استفاده و تقلید شد.
او در تألیفات و سخنرانیهای متعدد خود، کوشیده است این روش را هرچه بهتر و دقیقتر توضیح و قابلیت دسترسی به آن را افزایش دهد. وی پس از سالها کوشش و تلاش در راه ارتقای مدیریت و صنعت در جهان، در تاریخ 28 می 1990 میلادی درگذشت. ازاین رو، بهترین منابع برای بهرهبردن از نظریات و ایدههای او، مطالعة آثارش است.
ضرورت مطالعة کتاب
اگرچه تویوتا قدمتی به اندازة پژو و فورد ندارد، نام پرآوازة آن چنان شهرتی در تمام نقاط جهان دارد که بعید است در گوشهای از دنیا بتوانید کسی را بیابید که تویوتا را نشناسد. در حال حاضر، تویوتا دومین تولیدکنندة بزرگ خودرو در جهان بعد از هولدینگ فولکس واگن و ارزشمندترین برند خوردوسازی جهان است و بیش از دو دهه است که مدلهای آن در صدر فهرست پرفروشترین خودروهای جهان قرار دارند. امروزه، نام تویوتا و زیرمجموعة لوکس آن، یعنی لکسوس، برای تمام افراد، تداعی کنندة کیفیت مثال زدنی و دوام است.
حال سؤال اینجاست که چگونه برندی با سابقة کمتر از قریب به اتفاق برندهای اروپایی و آمریکای شمالی، توانسته است چنین برندسازی‌ای انجام دهد و بازار به شدت رقابتی را از دست رقبای قدرتمند و ثروتمند قدیمی خود برباید. پاسخ را باید در فلسفه و شیوة مدیریتی آن جستوجو کرد؛ چراکه این شیوه است که تویوتا را به تویوتا تبدیل کرده و به این نقطه رسانده است.
آنچه ما سعی داریم به اختصار به آن بپردازیم، دقیقاً همین موضوع است. قطعاً برای هر سازمان یا مجموعة اقتصادی، برندسازی و کیفیت اهمیت بسیار زیادی دارد و چه کسی بهتر از ایدهپرداز اصلی و مدیر موفق یکی از برترین شرکت‌های تاریخ بشر، میتواند در این زمینه ما را راهنمایی کند؟ در متن حاضر، کوشیده‌ایم بهاختصار، از یکی از کتابهای اوهنو بگوییم.
خلاصة کتاب
موفقیت مستمر تویوتا مدیون سیستم در گرو تولید و مدیریت آن است؛ مدیریتی که امکان می‌دهد این شرکت بتواند همواره اتلافهای خود را شناسایی کند و با حذف ریشهای آن اتلاف، به طور مستمر هزینه‌ها را کاهش دهد، در حالی که همزمان، به مشتری و نیازهای وی نزدیک و نزدیکتر می‌شود. در نتیجه، این سیستم در هر جای جهان و در هر صنعتی، قابل تحقق است و در هرکجا که متحقق شود، نتایج و دستاوردهای قابل توجهی در پی خواهد داشت. سيستم توليد تويوتا به جز ژاپن، در کشورهای دیگر جهان هم پیاده شده است.
زمانی که شرکت تویوتا در ژاپن تأسیس شد، آمریکا بزرگ‌ترین غول‌های خودروسازی دنیا را داشت. تویوتا تا دهه‌ها پشت سر فورد و جنرالموتورز بود و فروش کمتری داشت، اما با بروز بحران اقتصادی دنیا در سال 2008، ورق برگشت. شرکت‌های آمریکایی ورشکسته شدند، ولی تویوتا نه‌تنها آسیب ندید، بلکه به بزرگ‌ترین شرکت خودرویی دنیا تبدیل شد. همة کارشناسان دلیل این مسئله را فلسفة درخشان این شرکت، یعنی تولید بههنگام می‌دانستند؛ تولید بههنگام مبتنیبر اندیشة ژاپنی، فلسفه و سبک زندگی مردم این کشور است.
تائی چی اوهنو در دهة 1930 به‌عنوان مهندس وارد تویوتا شد. دورة کاری او با چند حادثة بزرگ مصادف بود: رکود اقتصادی و پس‌ازآن وقوع جنگ‌جهانی دوم و فروپاشی امپراتوری ژاپن. مجموعة این اتفاقات باعث شده بود اقتصاد و صنعت ژاپن دچار رکود شود. به دنبال آن، خودروسازی این کشور و مخصوصاً تویوتا، که نماد آن به شمار می‌رفت، با تقاضای کم رو به رو بودند.
این برای تویوتا به این معنا بود که باید تعداد خودروهایی کمتر، اما متنوع‌تر تولید می‌کرد. طبیعتاً با این وضع، آن‌ها نه می‌توانستند فروش خوبی در داخل داشته باشند و نه می‌توانستند در بازارهای جهانی، با تولید انبوه آمریکایی‌ها، رقابت کنند. اینجا بود که اوهنو تصمیم گرفت در خط تولید تویوتا تغییراتی بدهد، تا به حداکثر کارایی برسد. او ایدة تولید به هنگام را مطرح کرد.
اوهنو فهمید در مسیر تولید، اتلاف‌هایی وجود دارند که باید به صفر برسند. او به هفت اتلاف اصلی دست یافت؛ ازجمله صف انتظار، تولید بیش از حد نیاز، انبار طولانی مدت مواد اولیه و زمان تغییر خط تولید. پیاده کردن این هفت اصل به این معنا بود که شرکت باید مواد اولیه را از تأمین‌کننده می‌گرفت و بدون درنگ وارد خط تولید می‌کرد.
پس از تکمیل خودرو هم باید آن را بلافاصله به دست مشتری می‌رساند، یعنی عملاً هیچ انبار و زمان انتظاری نباید وجود می‌داشت. این روش چنان ثمربخش بود که نه فقط تویوتا، که صنعت ژاپن را هم متحول کرد. تاییچی اوهنو سیستم تولید تویوتا را به این صورت توضیح می‌دهد: «همة آنچه ما انجام می‌دهیم، نگاه کردن به زمان، از لحظه دریافت سفارش مشتری، تا لحظة دریافت پول است و ما آن زمان را به کمک حذف ضایعات اضافه و بدون ارزش، کاهش می‌دهیم.»
سیستم تولید تویوتا، به این صورت است:
• خط تولید را متوقف کنید: اجازة توقف دادن به یک دستگاه، اغلب بهترین کار است. این کار از تولید اضافه، که از نظر سیستم تولید تویوتا مهم‌ترین نوع ضایعات به شمار می‌رود، جلوگیری می‌کند.
• موجودی انبار را تقویت کنید: افزایش موجودی انبار برای یکنواخت کردن تولید، اغلب بهتر از تولید در پاسخ به سطوح متلاطم تقاضای مشتری است.
• از نیروی کار حمایت کنید: زمانی که ضایعات را از بین می‌برید، از کارگرانی که در ارزش‌افزوده مؤثرند، حمایت کنید.
• از نیروی کار بهره‌کشی نکنید: اصرار بر اینکه کارکنان خط مونتاژ سریع‌تر کار کنند، اغلب راه‌حل مناسبی نیست. این موضوع به تولید اضافی منجر می‌شود و هزینه‌ها را افزایش می‌دهد.
• زمان مناسب برای استفاده از نیروی کار را بشناسید: استفاده از فرایند دستی، اغلب از به‌کارگیری فناوری بهتر است، حتی زمانی که اتوماسیون در دسترس باشد. درحالی‌که اتوماسیون ممکن است تعداد کارمندان را کاهش دهد، کارکنان منابع بسیار انعطاف‌پذیری به شمار می‌روند.
اگر به دنبال تغییر واقعی سازمان خود باشید، پیروی از اصول چهارده‌گانة روش تویوتا، اهمیت فراوانی دارد. این اصول عبارتاند از:
1. فلسفة بلندمدتی را به کار برید؛ 2. جریانی مستمر خلق کنید؛ 3. روش کشش را به کار برید و از تولید اضافه خودداری کنید؛ 4. بار کاری را تنظیم کنید؛ 5. فرهنگ صحیحی به وجود آورید؛ 6. فعالیت‌ها را استانداردسازی کنید؛ 7. از کنترل بصری استفاده کنید؛ 8. فقط از فناوری‌های مطمئن استفاده کنید؛ 9. رهبرانی را پرورش دهید که مطابق فلسفة شرکت زندگی می‌کنند؛ 10. افراد را پرورش دهید و گروه بسازید؛ 11. به شبکة توسعه‌یافتة خود احترام بگذارید؛ 12. منابع را مشاهده کنید؛ 13. به‌کندی تصمیم بگیرید، به‌سرعت اجرا کنید؛ 14. بازتاب انتقاد جسورانه را تجربه کنید.
در نهایت، اوهنو در کتاب «سیستم تولید تویوتا»، از جنبه‌های مختلف به این روش نگاه می‌کند و می‌کوشد ریشه‌های آن را توضیح دهد. او دلایل موفقیت این روش را تشریح می‌کند و می‌گوید که چگونه می‌توان آن را پیاده‌سازی کرد.
آنچه شرح آن رفت، خلاصة کوتاهی از کتاب مهم و خواندنی «سیستم تولید تویوتا» بود که امیدوارم دوستداران و خوانندگان فاضل را به سمت مطالعة متن کامل آن هدایت کند.
تهیه و تنظیم: مهندس فرشاد علوی
