عضو هیئت علمی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی:
زیرساختهای دیجیتال و امنیت سایبری قدرت سخت جدید است
عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی در نشست تخصص«هوش مصنوعی، تغییر در پارادایمهای صنعت دارو »، زیرساختهای دیجیتال و امنیت سایبری را قدرت سخت جدید نامیده و بر لزوم بازنگری در سیاستگذاریها و تقویت زیرساختهای دادهای کشور تأکید کرد.
به گزارش مدرن مد، فرهاد سجادی در این نشست تخصصی که در دومین روز از دهمین نمایشگاه بینالمللی ایران فارما برگزار شد به بررسی چالشها و فرصتهای پیشروی ایران در صنعت دارو با توجه به توسعه هوش مصنوعی پرداخته و گفت:«هوش مصنوعی زمانی میتواند به ما کمک کند که بدانیم در کجای چرخه دانش ایستادهایم. اگر وظیفه خود را در قبال این فناوری نشناسیم و تنها مصرفکننده باشیم، هرگز از آن بهرهای نخواهیم برد.»
او با بیان اینکه صنعت داروسازی ایران هنوز ارتباط عمیق و ساختاری با حوزه فناوریهای نوین برقرار نکرده است، افزود: «ساختار صنعت دارو در کشور ما ریشه در دو وزارتخانه و دو دانشگاه دارد که این جدایی مانع شکلگیری ارتباط قوی میان حوزه فناوری و صنعت داروسازی شده است. هدف من از این سخنرانی، برجستهسازی اهمیت این پیوند و تأکید بر لزوم شکلگیری آن است.»
این استاد دانشگاه با رد تصور رایج درباره جایگزینی کامل انسان با هوش مصنوعی، توضیح داد:«هوش مصنوعی جادو نمیکند و قرار نیست بهطور کامل جایگزین انسان شود. بسیاری نگرانند که این فناوری شغلها را از بین ببرد، اما واقعیت این است که در هر جهش فناوری، آن دسته از افراد و کسبوکارهایی حذف شدهاند که نتوانستند خود را با دانش جدید همراه کنند.»
سجادی در ادامه به سرعت فزاینده توسعه فناوری اشاره کرد و گفت: «اگر نگاهی به تاریخ بیندازیم، میبینیم هر چه فناوری پیشرفت کرده، سرعت تغییرات هم بیشتر شده است. ورود اینترنت جهشی عظیم ایجاد کرد و حالا هوش مصنوعی نیز در حال رقم زدن تحولی مشابه است. آنچه امروز این فناوری را برجسته کرده، افزایش توان پردازش و دسترسی به سختافزارهای سریع و ارزان است که امکان اجرای الگوریتمهای پیچیده را فراهم کردهاند.»
پاکسازی دادهها به جای سرمایهگذاریها ناکارآمد روی استارتاپها
سجادی با تأکید بر نقش هوش مصنوعی در صنعت دارو گفت:«فرایندهایی که در گذشته ماهها یا حتی سالها طول میکشید، امروز با کمک الگوریتمها و رایانش کوانتومی میتواند در چند روز انجام شود. طراحی محصول دارویی یکی از نمونههای بارز این تحول است. بنابراین، صنعت داروسازی باید نگاه خود را بهشدت تغییر دهد.»
او افزود: «هوش مصنوعی منجی مطلق بشر نخواهد بود. در نهایت این الگوریتمها هستند که در بستر سختافزار عمل میکنند و خروجی مشخصی میدهند. این همان چیزی است که در مهندسی صنایع سالها با عنوان مدیریت عملیات مطرح بوده است.»
به گفته سجادی، ایران در زمینه تولید دانش و نیروی انسانی توانمند پتانسیل بالایی دارد اما چالشهای ساختاری مانع بهرهگیری از این ظرفیت شده است. او افزود:«ما مقالات علمی متعددی داریم، استارتاپهای بسیاری شکل گرفتهاند و شرکتهای دانشبنیان فعال هستند. زیرساختهایی نیز ایجاد شده، اما مشکل اصلی در کیفیت دادههاست. در حالی که تقریباً همه سازمانها موظف به ذخیرهسازی داده به شکل الکترونیک بودهاند، این دادهها تمیز و قابل استفاده برای تحلیل نیستند.»
او تصریح کرد: «اگر سرمایهگذاریها به جای تکرار چرخههای ناکارآمد روی استارتاپها، بر روی ساماندهی و پاکسازی دادهها متمرکز شود، خودبهخود مسیر نوآوری و تولید محصول هموار خواهد شد. در غیر این صورت، سرمایهها هدر میرود و خروجی ملموسی به دست نمیآید.»
یکی از نکات مهمی که سجادی در ا ین نشست به آن پرداخت، موضوع مهاجرت نخبگان بود. او گفت:«ما جمعیتی جوان و متخصص داریم که میتوانند سرمایه اصلی کشور در حوزه هوش مصنوعی باشند. اما متأسفانه آمار بالای مهاجرت باعث از دست رفتن این سرمایه انسانی شده است. کشورهای دیگر بهسرعت این نیروها را جذب میکنند، زیرا نیاز و زیرساخت لازم برای استفاده از توانمندیهای آنان را دارند.»
بدون داده قابل استفاده محصول یا خدمت پایدار هوش مصنوعی تولید نمیشود
سجادی در ادامه برای توضیح تحولات جهانی به نظریه «جمهوری تکنولوژی» اشاره کرد و گفت:«پس از جنگ جهانی دوم آمریکا با سرمایهگذاری روی فناوری توانست به قدرت برتر تبدیل شود. امروز نیز دادهها، شبکهها و هوش مصنوعی ستونهای اصلی یک جمهوری تکنولوژیک جدید هستند که موازنه قدرت جهانی را شکل میدهند. دیگر قدرت سخت صرفاً ارتش و اقتصاد نیست، بلکه زیرساختهای دیجیتال و امنیت اطلاعات تعیینکنندهاند.»
او با اشاره به رقابت چین و آمریکا در این زمینه افزود:«چین توانست با ساخت پلتفرمهای بومی مانند تیکتاک خود را در برابر غولهای آمریکایی قرار دهد و همین موضوع به تغییر معادلات سیاسی و فرهنگی جهان کمک کرد. این نشان میدهد که کشور ما هم میتواند با استفاده درست از ظرفیتهای فناورانه در عرصه بینالمللی اثرگذار باشد.»
این عضو هیئت علمی دانشگاه خواجه نصیر در پایان سخنان خود با انتقاد از سیاستهای جاری در کشور گفت:«اشتباه بزرگ این است که در سطح کلان، هوش مصنوعی بیش از حد تبلیغ میشود اما واقعیتهای زیرساختی نادیده گرفته میشوند. وقتی دادهها قابل استفاده نیستند، نمیتوان انتظار داشت که محصول یا خدمتی مبتنی بر هوش مصنوعی بهطور پایدار ارائه شود.»
یادآور میشود متن کامل گزارش این سخنرانی در شماره 70 ماهنامه توسعه فناوریهای نوین پزشکی (مهر ۱۴۰۴) منتشر خواهد شد. نسخه الکترونیک این نشریه در اپلیکیشنهای فیدیبو و طاقجه نیز در دسترس علاقمندان قرار دارد.
تهیه و تنظیم: رویا کاکاوند
