سازمان جهانی بهداشت خواستار ایجاد سازوکارهای قانونی برای استفاده از هوش مصنوعی در نظام سلامت شد
سازمان جهانی بهداشت (WHO) نسبت به نبودِ چارچوبهای قانونی کافی برای حفاظت از بیماران و کارکنان نظام سلامت در برابر پیامدهای احتمالی استفاده از هوش مصنوعی هشدار داد. این هشدار در گزارشی منتشر شده از سوی دفتر اروپای این سازمان مطرح شده است؛ جایی که هوش مصنوعی هماکنون در تشخیص بیماریها، کاهش بار اداری و تسهیل ارتباط با بیماران نقشآفرینی میکند.
به گزارش مدرن مد، در این گزارش تأکید شده است که فناوری هوش مصنوعی در حال دگرگون کردن شیوه ارائه خدمات درمانی، تفسیر دادهها و تخصیص منابع است. با این حال، نبود راهبردهای مشخص، ضعف در حفاظت از دادهها، خلأهای قانونی و کمبود سرمایهگذاری در ارتقای سواد هوش مصنوعی میتواند نابرابریهای موجود در حوزه سلامت را تشدید کند.
هانس کلوگه، مدیر منطقهای WHO در اروپا، در اینباره گفت: «بدون راهبردهای روشن و سرمایهگذاری در ارتقای سواد هوش مصنوعی، خطر آن وجود دارد که بهجای کاهش نابرابریها، آنها را عمیقتر کنیم.»
بررسی جامع وضعیت کشورها
این گزارش نخستین ارزیابی جامع از وضعیت پذیرش و تنظیمگری هوش مصنوعی در نظام سلامت کشورهای منطقه اروپا است. پرسشنامه این ارزیابی برای ۵۳ کشور ارسال شد و ۵۰ کشور در آن مشارکت داشتند.
اگرچه تقریباً همه کشورها بر ظرفیت هوش مصنوعی برای تحول در حوزههایی همچون تشخیص، پایش بیماریها و پزشکی شخصی تأکید داشتند، تنها چهار کشور دارای استراتژی ملی اختصاصی در این حوزه هستند و هفت کشور دیگر نیز در حال تدوین چنین راهبردیاند.
برخی کشورها اقدامات پیشرو انجام دادهاند؛ از جمله استونی که با یکپارچهسازی پروندههای سلامت، دادههای بیمه و بانکهای اطلاعاتی جمعیتی، بستری مناسب برای کاربست ابزارهای هوش مصنوعی فراهم کرده است. فنلاند نیز در آموزش نیروی انسانی سرمایهگذاری کرده و اسپانیا از هوش مصنوعی در طرحهای آزمایشی برای تشخیص زودهنگام بیماری در مراقبتهای اولیه بهره میبرد.
چالشهای پیشرو
با وجود پیشرفتها، روند تنظیمگری با سرعت رشد فناوری هماهنگ نیست. طبق گزارش WHO، ۴۳ کشور – معادل ۸۶ درصد – نبود قطعیت قانونی را بزرگترین مانع استفاده از هوش مصنوعی عنوان کردهاند. همچنین ۳۹ کشور (۷۸ درصد) هزینههای مالی را اصلیترین محدودیت میدانند.
کمتر از ۱۰ درصد کشورهای منطقه نیز دارای استانداردهای مشخص درباره مسئولیتپذیری قانونی در استفاده از هوش مصنوعی در حوزه سلامت هستند؛ مسئلهای حیاتی برای تعیین مسئولیت در صورت بروز خطا یا آسیب توسط سیستمهای هوشمند.
در گزارش آمده است: «تقریباً همه کشورهای عضو، تدوین مقررات شفاف درباره مسئولیت تولیدکنندگان، استفادهکنندگان و بهکارگیرندگان سیستمهای هوش مصنوعی را از عوامل کلیدی توسعه این فناوری میدانند. همچنین رهنمودهایی درباره شفافیت، قابلیت راستیآزمایی و تبیینپذیری سیستمهای هوش مصنوعی برای جلب اعتماد ضروری است.»
محوریت مردم در تصمیمگیری
سازمان جهانی بهداشت از کشورها خواسته است راهبردهای هوش مصنوعی خود را در راستای اهداف سلامت عمومی تنظیم کنند، به تربیت نیروی کار آشنا با این فناوری بپردازند، سازوکارهای قانونی و اخلاقی را تقویت کنند، مشارکت عمومی را افزایش دهند و همکاریهای فرامرزی در حوزه حاکمیت داده را ارتقا دهند.
کلوگه در پایان تأکید کرد: «هوش مصنوعی در آستانه انقلابی بزرگ در حوزه سلامت قرار دارد، اما تحقق این تحول تنها زمانی ممکن است که بیماران و مردم در مرکز همه تصمیمها باقی بمانند. انتخابهایی که امروز انجام میدهیم تعیین میکند که آیا هوش مصنوعی به توانمندسازی بیماران و کارکنان سلامت منجر میشود یا آنان را پشت سر خواهد گذاشت.»
