نمایشگاه‌ها از بهترین فرصت‌ها برای به‌نمایش‌گذاردن و معرفی داشته‌ها و توانمندی‌های هر صنعتی هستند؛ به ویژه که در برنامة توسعة هفتم، صادرات دو میلیارد یورویی تجهیزات پزشکی و دارو هدف‌گذاری و سال پیش رو نیز با نام جهش تولید مزین شده است.
اما هر دو این اهداف، بدون جذب مخاطب بیشتر، ممکن نمی‌شود و صنعت سلامت سال‌هاست تلاش میکند تا از فرصت نمایشگاه‌های مختلف برای این منظور بهره ببرد. در همین زمینه، روزهای پایانی اردیبهشت 1403، شاهد برگزاری بیست‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی ایران‌هلث بودیم؛ بزرگ‌ترین نمایشگاه حوزة سلامت ایران که با حضور بیش از شش‌صد شرکت حوزة سلامت برگزار شد، اما مقایسة ایران‌هلث با نمایشگاه عرب‌هلث، که دی‌ماه گذشته برگزار شد، نشان می‌دهد فاصلة ما تا مقیاس‌های جهانی بسیار زیاد است. در نمایشگاه عرب‌هلث 2024، بیش از 3400 ارائه‌دهنده از 180 کشور دنیا شرکت کرده بودند.
شاید بتوان تحریم‌ها را از دلایل این فاصلة عمیق برشمرد، اما با کمی دقت، می‌توان دریافت که ماجرا پیچیده‌‌تر از این است. امارات که نه از لحاظ قدمت، نه وسعت و نه سابقة تاریخی در علم پزشکی، قابل مقایسه با ایران نیست، موفق می‌شود دومین نمایشگاه بزرگ دنیا را در صنعت سلامت برگزار کند، شاید چون بیش از هر چیز، متمرکز و در سطح ملی، هدفمند عمل میکند؛ این اتفاقی است که در کشور ما چندان پررنگ نیست؛ چراکه عادت شده است هر بخش و هر حوزه، ساز خودش را بزند و به فکر ارائه و نمایش خود باشد.
برای نمونه، نگاهی به نمایشگاه‌های بخش سلامت بیندازید. تنها در تهران، پایتخت کشور، ظرف چند ماه، چندین نمایشگاه بزرگ سلامت برگزار می‌شود. ایران‌هلث، ایران‌مد، ایران‌فارما، فارمکس، سلامت بنیان، طلای سبز و …، تنها بخشی از نمایشگاه‌هایی است که در پایتخت کشور اجرا می‌شوند. اگر به این‌ها، نمایشگاه‌های گوناگون در استان‌های مختلف را بیفزاییم، به تعداد قابل توجهی نمایشگاه می‌رسیم. درحالی‌که به نظر می‌رسد برگزاری این تعداد نمایشگاه، آن‌گونه که باید، بازخورد متناسب خود را دریافت نمی‌کند.
درحالی‌که بیشتر شرکت‌ها و تولیدکنندگان صنعت سلامت با کمبود نقدینگی مواجه‌اند، هزینه‌های سرسام‌آور حضور در این نمایشگاه‌های متعدد، بار سنگین دیگری بر دوش آن‌هاست. از سوی دیگر، تعدد این نمایشگاه‌ها موجب می‌شود استقبال بازدیدکنندگان هم در نمایشگاه‌های مختلف تقسیم شود و به حجم چشمگیری نرسد. مدیران شرکت‌ها معتقدند بازخوردی را که توقع دارند، از این نمایشگاه‌های پرتعداد دریافت نمی‌کنند، اما مجبورند در بیشتر آن‌ها شرکت کنند؛ چراکه جای خالی‌شان بازخورد منفی خواهد داشت.
پرسشی که پیش می‌آید این است که چرا مسئولان تلاش نمی‌کنند تا با همراهی با برگزارکنندگان نمایشگاه‌ها مانع تعدد و تجمع این نمایشگاه‌ها شوند و تلاش نمی‌کنند تا با هم‌گرایی آرا و نظرهای تشکل‌ها، انجمن‌ها، و نهادهای مختلف، به نمایشگاهی واحد، اما بزرگ و مؤثر، مشابه عرب‌هلث دست پیدا کنند؟ این‌گونه، هم از هدررفت هزینه‌ها پیشگیری می‌شود و هم فرصت بهینه‌ای به وجود آید تا همه بتوانند بهترین نتیجه را از بزرگ‌ترین رویداد سلامت کشور به دست بیاورند.
چرا به جای اینکه هر استان برای خود نمایشگاهی جداگانه برگزار کند، همه با هم زیر سایة نمایشگاه واحد ملی جمع نمی‌شوند تا هم اقتدار و توانمندی کشور را به نمایش بگذارند و هم برای همه، فرصتی پویاتر و هدفمندتر فراهم شود؟
یکی از رخدادهای نیکو در نمایشگاه‌های بزرگ بین‌المللی مانند عرب‌هلث و ایران‌هلث، حضور متمرکز و هدفمند شرکت‌ها در قالب فضای مشترک با عنوان پاویون است. استان‌های مختلف کشور هم می‌توانند به‌جای برگزاری نمایشگاهی پراکنده، در قالب پاویون‌های استانی در نمایشگاهی مانند ایران‌هلث حاضر شوند تا هم از بازدیدکنندگان بین‌المللی بهره ببرند و هم به فرصتی دست یابند که داشته‌های‌شان را به مخاطبان دیگر استان‌های کشور پهناورمان معرفی کنند.
در این شماره و شمارة آینده در ماهنامة «توسعة فناوری‌های نوین پزشکی» تلاش می‌کنیم تا به این موضوع بپردازیم که نمایشگاه‌های سلامت‌محور در ایران چه نقاط قوت و ضعفی دارند و چگونه می‌توانیم نمایشگاه‌های پرمخاطب‌تر و مؤثرتری داشته باشیم.
