گفت‌وگو با محمد صالحی، مدیرعامل شرکت نویان نگین پارسیان؛
نگاه سخت‌گیرانة رگولاتور دست تولیدکننده را می‌بندد
مدرن مد _ «شرکت نویان نگین پارسیان» یکی از انگشت‌‌شمار شرکت‌های تولیدکنندة محصولات تشخیص آزمایشگاهی در ایران است که فعالیت خود را از سال 1386 آغاز کرده و محمد صالحی، مدیرعامل و مؤسس این شرکت، که بیش از دو دهه از عمر خود را در حوزة محصولات آزمایشگاهی گذرانده است، مهم‌ترین مشکلات موجود در مسیر تولید این نوع محصولات را دانش کم در زمینة رگولاتوری و دخالت‌های دولتی می‌داند. برای آشنایی بیشتر با نظرهای او و مشکلات و چالش‌های شرکت‌های تولیدکننده و تأمین‌کنندة محصولات تشخیصی آزمایشگاهی، با او به گفت‌وگو نشستیم.
به گفتة صالحی، سهام‌داران شرکت نویان نگین پارسیان فعالیت خود را از سال 1383 و با تحقیق و مطالعه در زمینة بازار حوزة تشخیص آغاز کردند و سه سال بعد، در سال 1386، با آگاهی از اینکه بزرگ‌ترین مشکل این بخش، تأمین انواع کیت‌های هورمونی است، وارد این بازار شدند.
مدیرعامل شرکت نویان می‌گوید: «برای تأمین کیت‌های هورمونی، به سراغ یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان کیت‌های تشخیصی، یعنی شرکت Autobio Diagnostics رفتیم و از همان سال‌ها، برای پیداکردن انواع بیماری‌هایی که در سیستم ایمنی بدن وجود دارد، خط فکری خود را در جهت تأمین کیت‌های ایمنی‌سنجی پیش بردیم.»
مدیران نویان به‌سرعت به این نتیجه رسیدند که در این بازار، جای محصولات فناورانه‌ای که براساس نیازمندی‌های داخلی، بومی‌سازی شده باشند، خالی است. صالحی دراین‌باره می‌گوید: «شانزده سال پیش که کار را شروع کردیم، بیش از 95 درصد محصولات تشخیصی وارداتی بودند و اندک محصولاتی هم که به نام تولید در کشور عرضه می‌شدند، تنها نامی از تولید را یدک می‌کشیدند و عموماً کالاهای وارداتی بودند که اینجا برچسب داخلی می‌خوردند.»
او بومی‌سازی‌نشدن محصولات تشخیصی متناسب با جامعة ایرانی را یکی از بزرگ‌ترین مشکلات این حوزه می‌داند و می‌افزاید: «در صنعت تشخیص آزمایشگاهی، موضوعی به نام محدودة عادی وجود دارد که میانگین محدودة افراد سالم در جامعه است. هیچ تولیدکنندهای زیربار پذیرفتن مسئولیت تعیین این محدوده نمی‌رود و تمام تولیدکنندگان در بروشورهای خود متذکر می‌شوند که مسئولیت تعیین محدودة عادی بر عهدة آزمایشگاه است. این موضوع هنگامی اهمیت می‌یابد که بدانیم این محدوده می‌تواند در جوامعی مانند جامعة هندی، تا دو برابر بیشتر از محدوده‌ای باشد که شرکت تولیدکننده تعیین کرده است.»
او ادامه می‌دهد: «این موضوع که محصولاتی بدون اینکه فرایندهای بومی‌سازی را گذرانده باشند، وارد بازار می‌شدند، مشکل بزرگی بود. شرکت نویان نخستین شرکتی بود که در سال 1386 توانست این حلقة مفقوده را پیدا و این مشکل بزرگ را برطرف کند. ما دو سال تحقیق و مطالعه کردیم تا این محدوده‌های عادی را مشخص کنیم و برای این کار، هزاران نمونه از سطوح مختلف آزمایشگاهی را از تمام نقاط جغرافیایی ایران جمع‌آوری کردیم.»
او با اشاره به اینکه در ایران، اقوام مختلف با آداب‌ورسوم متفاوت در حال زندگی هستند، تأکید می‌کند: «این تفاوت‌ها در نحوة عملکرد سیستم داخلی بدن تأثیر می‌گذارد و در تعیین محدودة عادی هم مؤثر است. پس از این، در سال 1388، شرکت نویان پس از مطالعات و تحقیقات، محصولاتی را که تکامل یافتند و با جامعة ایرانی سازگاری داشتند، ثبت و به بازار ارائه کرد که با استقبال روبه‌رو شد.»
نویان در مسیر توسعه
این تازه شروع کار بود. مدیرعامل نویان می‌گوید: «صنعت آزمایشگاهی صنعتی بسیار پیشرو است، به‌گونه‌ای که هر سال، در نمایشگاه‌های مختلف، شاهد نمایش فناوری‌های جدید تشخیصی هستیم. خارج از کشور، برخلاف ایران، این صنعت، صنعتی پیشرو در زمینة درمان محسوب می‌شود؛ چراکه اگر تشخیص درست وجود نداشته باشد، در عمل نمی‌توانید درمان درست هم داشته باشید. به همین دلیل هم هزینه‌های بسیار هنگفتی صرف رشد و پیشرفت این فناوری‌ها می‌کنند.»
او یکی دیگر از مشکلات بزرگ این صنعت را وابستگی شدید آزمایشگاه‌ها به سیستم‌های وارداتی عنوان می‌کند و ادامه می‌دهد: «در سال‌های 1391 و 1392، سیستم‌های تشخیصی باز هم کاملاً به واردات وابسته بود و در عمل، تولیدکنندهای در ایران نداشتیم که بتواند سیستمی تمام‌خودکار را به‌صورت 100 درصد در داخل تولید کند. از آنجا بود که شرکت نویان برنامه‌های تحقیق‌وتوسعة خود را در این حوزه شروع کرد و با کمک شرکای خارجی خود، این ذهنیت را ایجاد کرد که اکنون زمان آن است که این محصول در داخل به تولید برسد و این کار از سال 1396 آغاز شد.»
صالحی توضیح می‌دهد: «یکی از پرمصرف‌ترین آزمایش‌ها، آزمایش‌های تشخیص تیروئيد بود که 100 درصد وارد می‌شد، اما ما با سرمایه‌گذاری‌ای که در این زمینه انجام دادیم، توانستیم محصولی کاملاً مشابه محصول خارجی، با همان کیفیت و با قیمت بسیار کمتر تولید کنیم که هم بسیار موفقیت‌آمیز بود و هم جامعة آزمایشگاهی آن را به‌خوبی پذیرفت، در حدی که اکنون، بیش از 35 درصد از محصولات تشخیصی الایزا در پنل‌های تیروئیدی را ما تأمین می‌کنیم.»
نویان طرح بزرگ بعدی خود را در سال 1398 با مطالعة بازار شروع کرد که آن هم تولید سیستم‌های تمام‌خودکار کمی‌لومینسانس بود. تحقیق‌وتوسعة این طرح دو سال طول کشید و نشان داد 100 درصد محصولاتی که در این زمینه در داخل ایران وجود دارند، وارداتی هستند.
صالحی دراین‌باره می‌گوید: «کشور ما در این زمینه، به‌شدت وابسته به تأمین ارز است، در حدی که وقتی به هر علتی، شرکت‌های خارجی این محصول را به ما نمی‌دادند، کشور فلج می‌شد و آزمایشگاه‌ها تعطیل می‌شدند و در نتیجه، امکان انجام هیچ فرایند تشخیصی هم وجود نداشت، تاجایی‌که حتی آزمایشگاه‌های معتبر و بزرگ کشور هم با این مشکل درگیر می‌شدند.»
همه‌گیری کرونا در سال 1399 در ایران و جهان، بار دیگر یکی از مشکلات بخش تشخیص آزمایشگاهی را نشان داد. صالحی دربارة مشکلات آن دوره می‌گوید: «یکی از مشکلات جدی ما در آن زمان، نبود سیستم‌های یکپارچة تشخیصی بود. در کشورهای پیشرفتة دنیا، سیستم‌های یکپارچة تشخیصی سال‌ها بود که ایجاد شده بود، اما در ایران، به دلیل نپرداختن به مسئلة بسیار مهم زیرساخت‌های تشخیصی، اصلاً نگرشی در این زمینه وجود نداشت. در نتیجه، با شروع همه‌گیری بیماری کرونا، عملاً کشور فلج شد و برخلاف وزارت بهداشت کشورهای دیگر، وزارت بهداشت ما قادر به پیداکردن خوشه‌های گسترش این ویروس نبود. در نتیجه، پس از آلوده شدن یک استان به صورت کامل، وزارت بهداشت متوجه می‌شد.»
او ادامه می‌دهد: «ما با تجربه‌ای که در این زمینه داشتیم، متوجه شدیم که نبود سیستم‌های یکپارچه و تمام‌خودکار تشخیصی در ایران، سبب این اتفاق شده است. این سیستم‌ها در کشور نهادینه نشده بود و وزارت بهداشت ماه‌ها بعد از اینکه افزایش بیماری کووید در سطح یک استان یا منطقة جغرافیایی رخ می‌داد، متوجه آن می‌شد. درحالی‌که در کشورهای دیگری مانند چین، با انجام آزمایش‌های سریع روزانه و قرنطینه‌کردن افراد، از گسترش روزمرة بیماری جلوگیری می‌کردند.»
مدیرعامل نویان می‌افزاید: «به همین دلیل، نویان طرحی ملی را آماده و در سال 1400 به کمیسیون بهداشت مجلس ارائه کرد که تأیید شد. البته شرکت سه سال برای این طرح جنگید. تحقیقی بسیار ساده نشان می‌دهد که دولت سالانه، بیش از 250 میلیون یورو ارز ترجیحی برای واردات این محصول صرف می‌کند و اگر تولیدکنندگان آن را در داخل کشور تولید کنند، عملاً دیگر مفری برای واردات آن وجود نخواهد داشت و کاسبی واردکنندگان از بین خواهد رفت.»
شرکت نویان به جنگیدن ادامه داد تا سرانجام، امسال موفق شد مجوز تولید سیستم تمام‌خودکار شامل کیت و دستگاه را از ادارة کل تجهیزات پزشکی سازمان غذا و دارو دریافت کند. به گفتة صالحی، این مجوز شامل 55 قلم محصول تشخیصی می‌شود که پنل بسیار کاملی را برای تشخیص بیماری‌ها آماده کرده است.
این سیستم پنل‌های مختلفی را ازجمله پنل تشخیص ناهنجاری‌های غدة تیروئید، ناهنجاری‌های غدد جنسی، ناهنجاری‌های تومورمارکرها یا سرطان‌ها، پنل‌های تشخیص هپاتیت، ایدز و اچ‌پی‌وی و پنل‌های تشخیص خودایمنی در بر می‌گیرد.
تشخیص دقیق‌تر با هوش مصنوعی
«لذت اعتماد به فناوری» شعار شرکت نویان نگین پارسیان است. هنگامی که از صالحی دربارة نقش هوش مصنوعی در تولیدات این شرکت می‌پرسم، لبخندی می‌زند و شعار شرکت را تکرار می‌کند. او می‌گوید: «هوش مصنوعی در زمینة تشخیص بیماری‌ها، به‌عنوان مقوله‌ای بسیار حساس و مهم مطرح است که در روند تشخیص سریع‌تر بیماری و محاسبات آماری برای پیداکردن سریع‌تر منشأ بیماری استفاده می‌شود. شرکت نویان فعالیت خود را در این زمینه شروع کرده است.» مدیرعامل شرکت نویان معتقد است هوش مصنوعی علاوه بر اینکه در زندگی روزمره کمک‌کننده است، می‌تواند استفاده‌های مهمی هم در محاسبات آماری داشته باشد و ما را به نتایج دقیق‌تری در تشخیص بیماری‌ها برساند.
او توضیح می‌دهد: «ممکن است در بسیاری از مواقع، دکترهای آزمایشگاه یا پزشکانی که مسئول تفسیر نتایج آزمایشگاهی هستند، نتوانند این کار را انجام بدهند. به همین دلیل، ما از سال 1398 آماده‌سازی زیرساخت‌ها را شروع کردیم و اکنون، در مجموعة نویان، ابزارهایی داریم که به‌صورت استاندارد می‌توانند خروجی‌های لازم را به ما بدهند. یکی از این ابزارهای هوش مصنوعی را که در داخل شرکت استفاده می‌شود، به سیستم‌های تمام‌خودکار متصل می‌کنیم. این ابزار بخش بسیار مهمی است که در این سیستم تعبیه شده است و امکان اتصال دستگاه‌های گوناگونی را که در استان‌های مختلف وجود دارند، فراهم می‌کند.»
صالحی می‌افزاید: «این سیستم این توانایی را به وزارت بهداشت و آزمایشگاه مرجع می‌دهد که بتوانند به‌صورت برخط، میزان انجام آزمایش‌های مختلف در سطوح مختلف آزمایشگاهی را در سراسر کشور ببینند. ادارة آزمایشگاه مرجع سلامت، امسال سیستم سنترالایزر یا تجمیع آزمایشگاه‌های خود را ایجاد کرده است که هم سبب کاهش هزینه‌ها می‌شود و هم دقت پاسخ‌گویی را افزایش و خطاها را کاهش می‌دهد. استفاده از پلتفرم‌ها و سیستم‌های تشخیصی شرکت نویان می‌تواند به وزارت بهداشت در تحلیل داده‌ها، تشخیص دقیق‌تر و صرف هزینه‌های دقیق‌تر برای تأمین محصولات تشخیصی کمک کند.»
گجت‌های خانگی آزمایشگاهی در گردنة رگولاتوری
گجت‌های خانگی امروزه از ابزارهای روزمره‌ای شده‌اند که در مراقبت‌های خانگی کاربرد بسیار یافته‌اند. تعداد زیادی از این گجت‌های مراقبت خانگی شامل گجت‌های آزمایشگاهی مانند دستگاه‌های آزمایش قند خانگی، تست‌های بارداری، تست¬های تشخیص کرونا و … است، اما در میان هفده گجت سلامتی که در ایران تولید شده است، کمتر نشانی از گجت‌های آزمایشگاهی خانگی وجود دارد. صالحی مشکلات رگولاتوری را مهم‌ترین مانع این ماجرا می‌داند.
او می‌گوید: «گجت‌ها بیش از یک دهه است که وارد صنعت آزمایشگاه شده‌اند و به اسم هوم‌کر (مراقبت خانگی) در خانه استفاده می‌شوند. نتایج این گجت‌ها ارزش تشخیصی دارند و برای بررسی‌های داخل خانه قابل استفاده‌اند. به‌کارگیری این ابزارها در تمام دنیا جا افتاده، اما در ایران، به دلیل قوانین سخت‌گیرانة رگولاتوری، استفاده از این تست‌ها بسیار محدود شده است. حتی من به خاطر دارم تست‌های ساده‌ای مانند تست‌های سریع بیماری‌های ویروسی، که در تمام دنیا در داروخانه‌ها به فروش می‌رسد و به سلامت جامعه و پیشگیری از انتقال ویروس‌ها کمک می‌کند، در ایران به‌خاطر دید رگولاتوری، رواج نیافته است.»
صالحی معتقد است این نگاه سخت‌گیرانة رگولاتور، دست تولیدکننده را می‌بندد و مانع تحقیق‌وتوسعه، هدف‌گذاری و جذب سرمایه‌گذار می‌شود.
او می‌گوید: «این رویکرد موجب شده است احتمال اینکه بسیاری از این طرح‌ها از مرحلة تحقیقاتی به تجاری‌سازی و استفاده در جامعه برسند، کم شود. متأسفانه، نتوانسته‌ایم در این زمینه حرکت کنیم، درحالی‌که در خارج از کشور، استفاده از این گجت‌ها و تست‌های سریع بسیار رواج پیدا کرده است، تاحدی‌که بسیاری از افراد، دیگر لازم نیست به آزمایشگاه‌ها مراجعه کنند و خیلی از آزمایش‌ها را خودشان در منزل و با استفاده از دستگاه بسیار ساده مانند موبایل انجام می‌دهند و با اپلیکیشن‌‌هایی که در موبایلشان هست، با پزشکشان ارتباط برقرار می‌کنند تا تفسیر داده‌های آزمایش را برایشان انجام دهد.»
مدیرعامل نویان می‌افزاید: «درحالی‌که در کشورهای دیگر، این آزمایش‌ها بدون نیاز به رفت‌وآمد انجام می‌شود، در ایران افراد برای انجام یک بررسی ساده، باید دست‌کم چهار تا پنج روز رفت‌وآمد کنند.» او ابراز امیدواری کرد که با رویکرد دولت جدید، در این حوزه تغییر نگرش رخ بدهد تا شرکت‌های معتبر بتوانند در این زمینه فعالیت کنند.
دانش کم کارشناسان رگولاتوری روند تولید را کند می‌کند
تولید تجهیزات پزشکی کاری حساس و پیچیده است، اما هنگامی که این بخش به حوزة فناوری‌های پیشرفته ورود پیدا می‌کند، این پیچیدگی و حساسیت چندین برابر می‌شود. به همین دلیل، تولیدات های‌تک یا همان فناوری‌های پیشرفته، افزون بر مشکلات همیشگی تولید، چالش‌های بیشتر و متفاوت‌تری هم دارند.
مدیرعامل نویان یکی از بزرگ‌ترین مشکلات در زمینة تولیدات های‌تک در ایران را دانش روز کارشناسان ادارة کل تجهیزات پزشکی از این نوع فناوری‌ها می‌داند و می‌گوید: «سال 1400، زمانی که فناوری خود را معرفی کردیم، کارشناسان هیچ دیدی دربارة آن نداشتند. در حدی که خودشان می‌گفتند شما جاده‌صاف‌کن بقیه شده‌اید.»
او ادامه می‌دهد: «ما به کارشناسانی نیاز داریم که دوره‌های علمی و فنی های‌تک را در خارج از کشور گذرانده، یا به بدنة علم در خارج از کشور متصل باشند. این موضوع بسیار حیاتی است؛ چراکه کمبود این کارشناسان در بدنة رگولاتوری، به‌ویژه در ادارة کل تجهیزات پزشکی، به‌شدت خود را نشان می‌دهد.»
او توضیح می‌دهد: «بزرگ‌ترین چالش تولیدکنندگان فناوری‌های پیشرفته، در وهلة نخست، فهماندن این است که می‌خواهند چه کار کنند و این بسیار سخت است. وقتی ما در ادارة کل تجهیزات پزشکی، دربارة روش‌های منسوخ تشخیصی مانند الایزا صحبت می‌کردیم، همه آن را می‌دانستند، اما زمانی که دربارة روش تمام‌خودکار، که با پلتفرم خاصی فعالیت می‌کند، صحبت می‌شد، هیچ علمی دربارة آن وجود نداشت، تاجایی‌که به مدیران تجهیزات پزشکی پیشنهاد دادیم برای کارشناسان دوره‌های آموزشی برگزار کنیم.»
مدیرعامل نویان با تأکید بر اینکه باید دید جامع و عمیقی در زمینة فناوری‌های پیشرفته وجود داشته باشد، ادامه می‌دهد: «شرکت نویان با استفاده از شرکای تجاری خود در خارج از کشور، به بدنة فناوری و انتقال فناوری وابسته است و سالانه شش تا هفت بار در دوره‌های آموزشی مربوط به آن‌ها شرکت می‌کند. در نتیجه، دانش ما به‌روز می‌شود، ولی نمی‌توانیم این موضوع را از کارشناسی که تازه از دانشگاه آمده است انتظار داشته باشیم و این زمان بسیار زیادی از تولیدکننده می‌گیرد.»
او یکی از علل کندبودن رگولاتوری را همین دانش کم و فاصله با بدنة فناوری در خارج از کشور می‌داند و می‌افزاید: «کارشناسان یا هیچ علمی در زمینة فناوری‌های پیشرفته ندارند، یا علم کمی دارند. در نتیجه، فرایند صدور مجوزها را کند می‌کنند تا بتوانند دربارة آن مطالعه کنند و سپس تصمیم بگیرند.»
صالحی انتقاد می‌کند: «این روند موجب می‌شود بسیار از مواقع، کار از مدار اصلی خود خارج شود. به همین دلیل، وقتی مگاپروژه‌ای وارد ایران می‌کنیم، سه سال طول می‌کشد تا رگولاتوری مجوز صادر کند؛ روندی که در خارج از کشور، کمتر از شش ماه طول می‌کشد.»
او تأکید می‌کند: «این روند قدرت و توان تولیدکننده را می‌گیرد و این یعنی، داریم برخلاف فرمایش مقام معظم رهبری و ریل‌گذاری اقتصادی کشور حرکت می‌کنیم. اگر کشور باید وابستگی به نفت را کنار بگذارد، سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگانی که در رأس کار هستند، باید مسیر سبزی را پیش روی خود ببینند، در غیر این صورت، هیچ‌کس برای سرمایه‌گذاری نخواهد آمد.»
مدیرعامل نویان می‌گوید: «شرکتی مانند نویان، بعد از پانزده سال فعالیت و بعد از صرف این همه هزینه، توانسته است این مجوز را بگیرد، چگونه انتظار دارید شرکت دانشبنیان جوانی که بدنة ضعیفی دارد و قدرت اقتصادی قوی ندارد، سه سال وقت صرف دریافت مجوزها کند؟ طبیعی است که رها می‌کنند و چه بسا از کشورهای دیگر، که حاضرند زمین و خط تولید رایگان به آن‌ها بدهند تا جذبشان کنند، دعوت‌نامه دریافت کنند.»
او تحریم‌های بین‌المللی را بخشی از مشکلات می‌داند و این رفتار رگولاتوری را خودتحریمی می‌نامد و می‌افزاید: «با مشکلات و دست‌اندازهایی که در رگولاتوری ما وجود دارد، کمترین انتظاری که سرمایه‌گذار دارد، کم‌کردن خطر اقتصادی است. فرض کنید اگر خط تولیدی بخواهد با سرمایة حداقلی راه بیفتد، دست‌کم پنج میلیون دلار سرمایه نیاز دارد و این سرمایه را بخش خصوصی باید تزریق کند، یعنی سرمایه‌گذار باید سه سال صبر کند تا مجوز صادر شود. بعد تازه درگیر مشکلات دیگری مانند تخصیص و تأمین ارز و چالش‌های میان رگولاتوری‌های مختلف و بانک مرکزی و … می‌شود.»
او می‌پرسد: «چرا سرمایه‌گذار یا تأمین‌کننده باید در ایران سرمایه‌گذاری کند، درحالی‌که می‌تواند در امارات متحدة عربی، در کمتر از پنج روز، مواد اولیه را ثبت سفارش و منابعش را پرداخت کند و با پست‌های سریع‌السیر بین‌المللی (که در ایران، به‌خاطر تحریم حضور ندارند) کالا را در کارخانة خودش تحویل بگیرد؟ این پنج روز در کشور ما شش ماه طول می‌کشد.»
او معتقد است تأمین‌کننده و تولیدکنندة ایرانی بیشتر درگیر مسائل داخلی و ناهماهنگی رگولاتوری با بخش‌های مختلف است، درحالی‌که تنها چیزی که تولیدکننده می‌خواهد، این است دولت کاری به کارش نداشته باشد و بگذارد کارش را بکند.
او از دولت درخواست می‌کند که بدنة تأمین کشور را رها کند و بگذارد کارش را بکند و رگولاتوری تنها به وظیفة خودش بپردازد که همان تضمین کیفیت محصول و اطمینان از عملکرد صحیح محصولات تشخیصی پس از ورود به بازار است. وقتی شعار جهش تولید می‌دهید، دیگر نباید دست‌وپای تولید کننده را ببندید.
اگر خودباوری داشته باشیم، خارج از مرزها جای خوبی برای فعالیت است
شرکت نویان درحالی تولید فناوری پیشرفته را پایه‌گذاری کرده که از همان ابتدا، نگاهی هم به حوزة صادرات داشته است. صالحی می‌گوید: «به همین دلیل، نوشهر را برای راه‌اندازی کارخانه‌مان انتخاب کردیم. موقعیت مکانی نوشهر و نزدیکی آن به روسیه و کشورهای سی‌آی‌اس، کار را برای صادرات راحت‌تر می‌کرد.»
او ادامه می‌دهد: «مقولة صادرات در زمینة تشخیص، به دلیل این که ما در صنعت های‌تکی کار می‌کنیم، جای کار بسیاری دارد. ما بازارهای بسیار بزرگی مثل بازار روسیه را در نزدیکی خود داریم که به‌دلیل جنگ روسیه و اوکراین، فلج شده‌اند و برندهای بزرگ تشخیصی از آنجا رفته‌اند. در نتیجه، این بازار فضای بسیار خوب و رقابتی‌ای برای ما محسوب می‌شود.»
او با اشاره به اینکه شرکت نویان برنامه‌ریزی دقیقی برای این کار انجام داده است، می‌افزاید: «ما با همکاری ادارة کل تجهیزات پزشکی، موفق شده‌ایم مجوز محصولات تشخیصی را در بخش الایزا دریافت کنیم و در زمینة ای‌ام‌اس هم همین برنامه را داریم.»
به گفتة صالحی، شرکت نویان برنامه‌هایی هم برای صادرات به کشورهای حوزة خلیج فارس، مانند عمان، قطر، بحرین و عربستان سعودی دارد؛ چراکه معتقدند این کشورها هرچند بسیار توسعه‌یافته‌اند، فضای خوبی برای رقابت دارند.
اقتصاد آزاد تنها راه حمایت از تولیدکنندگان است
مدیرعامل شرکت نویان اقتصاد آزاد را تنها راه برون‌رفت از مشکلات فعلی کشور می‌داند و به دولت چهاردهم در بدو کار توصیه می‌کند: «برای تقویت تولید، هیچ راهی به غیر از اقتصاد آزاد نخواهید داشت. حمایت از تولیدکننده بدون اقتصاد آزاد امکان‌پذیر نیست. همه می‌دانند دولت‌ها به‌دلیل ذات دولتی‌بودنشان، کندتر از بخش خصوصی‌اند. اگر بخواهیم بخش خصوصی را به‌واسطة ایجاد صدها هزار تعرفه، پرونده، سند و رگولاتوری متوقف کنیم تا به این فرایند برسند، مطمن باشید در آخر، همه خسته می‌شوند و می‌روند؛ اتفاقی که در این سال‌ها در ایران رخ داده، همین بوده است.»
او تأکید می‌کند: «همه می‌دانیم که یکی از مشکلات ایران، کوچ نخبگان است. ما سال‌ها شاهد کوچ نخبگان علمی بودیم و حالا شاهد کوچ نخبگان بازرگانی هستیم که رکن بازارند.» او راه‌حل تمام این مشکلات را اقتصاد باز می‌داند و می‌افزاید: «ما باید با حفظ سرمایه‌ها و ارزش‌های خودمان، اقتصاد آزاد را ایجاد کنیم؛ همان کاری که صدها سال پیش اروپا کرد و با بازکردن دروازه‌های کشورهایش، مشکلاتش را از بین برد؛ همان مشکلاتی که چین هم با آن مواجه بود، اما تصمیم گرفت دروازه‌های اقتصادی‌اش را باز کند و حالا بعد از آمریکا، به‌عنوان قطب تولیدکنندة دنیا شناخته می‌شود.»
صالحی این تغییر را با اقتصاد آزاد همراه با کنترل و حمایت صحیح دولت ممکن می‌داند و می‌گوید: «در ایران هم باید این اتفاق بیفتد. در خاورمیانه، ایران بیشترین درصد توانمندی، بهره‌مندی از منابع طبیعی، نیروی انسانی خلاق و زیرساخت‌ها را دارد و تنها مشکل ایران، عدم اتصالش به بازار آزاد دنیاست که متأسفانه، باعث شده است با وجود این همه امکانات، نتواند محصولاتش را در بازار جهانی به‌درستی عرضه کند. مشکلات انتقال منابع، برگشت منابع ارزی، FATF و … به تولیدکنندگان اجازه نمی‌دهد به زنجیرة تأمین جهانی وصل شوند و این مشکلات سبب شده است با وجود تولیدات باکیفیت، امکان رقابت در بازار جهانی را نداشته باشیم.»
سهم تشخیص در بودجة درمان در ایران تنها 5 درصد است
به گفتة صالحی، سهم تشخیص از درمان در برخی کشورها، بیش از 20 درصد است، درحالی‌که در ایران، این سهم کمتر از 5 درصد است. او این عدد را مایة تأسف می‌داند و می‌افزاید: «شیوع کرونا نشان داد اگر تشخیص درست نباشد، درمان به خطا می‌رود و در نتیجه، سرمایه‌گذاری مستقیم در تشخیص، می‌تواند هزینه‌های درمان را کاهش دهد.»
مدیرعامل نویان ادامه می‌دهد: «دولت ما سالانه، هزینة هنگفتی را صرف درمان بیماری‌هایی می‌کند که با تشخیص به‌موقع و دقیق، قابل پیشگیری یا کنترل هستند. غافل از اینکه با سرمایه‌گذاری در تشخیص، می‌تواند این هزینه‌ها را ذخیره و در جایگاه درست صرف کند.»
صالحی می‌افزاید: «مشکلات ساده‌ای مانند کمبود ویتامین‌ها یا تغییر عادات زندگی به‌راحتی قابل تشخیص و با آموزش به مردم، قابل حل است. اکنون می‌توان با استفاده از آزمایش‌های جدیدی که می‌توانند بیماری‌ها را بسیار زودتر تشخیص بدهند، موجب افزایش طول عمر مردم شد. همچنین با تشخیص ژنوم‌ها، می‌توان از ایجاد سرطان پیشگیری کرد، اما در ایران، به‌دلیل بحث هزینه و کنترل بودجه توسط دولت، استفاده از این روش‌ها امکان‌پذیر نیست. درحالی‌که ما به‌عنوان تولیدکنندة ایرانی، می‌توانیم با هماهنگی‌هایی که ایجاد می‌کنیم، حجم زیادی از مشکلات را در زمینة درمان کاهش دهیم و در هزینه‌های درمان صرفه‌جویی کنیم.»
تهیه‌وتنظیم: رویا کاکاوند
