معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی زنجان:
تولید قراردادی دارو؛ فرصتی بزرگ و مانعزدایی ضروری در صنعت داروسازی ایران
معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی زنجان، با اشاره به ضرورت تحول در صنعت داروسازی ایران، تولید قراردادی (Contract Manufacturing) را یکی از ابزارهای راهبردی برای توسعه نوآوری و افزایش بهرهوری دانست و بر رفع موانع قانونی و نهادی این حوزه تأکید کرد.
به گزارش مدرن مد، مهراد حمیدی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی زنجان در نشست تخصصی «چالشهای تولید قراردادری دارو» که روز سوم از دهمین نمایشگاه بین المللی ایران فارما با حضور دانشجویان و فعالان صنعت داروسازی برگزار شد، گفت: «نسل جوان کشور انرژی، خلاقیت و ایدههای ارزشمندی دارد، اما همواره مشکل سرمایه و زیرساخت مانع تحقق آنها شده است. تولید قراردادی دارو فرصتی است که میتواند این شکاف را پر کرده و حلقه اتصال ایده تا محصول را فراهم کند.»
به گفته معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی زنجان، در مدل تولید قراردادی، صاحب ایده یا پروانه تولید میتواند بدون نیاز به احداث کارخانه، از ظرفیت شرکتهای تخصصی استفاده کرده و محصول خود را به بازار برساند.
فواید تولید قراردادی؛ کاهش هزینه و افزایش بهرهوری
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی زنجان، مهمترین مزایای تولید قراردادی را چنین برشمرد:
کاهش سرمایهگذاری ثابت: کارآفرینان و شرکتهای کوچک میتوانند بدون نیاز به صرف هزینههای سنگین برای احداث کارخانه، از امکانات موجود بهره ببرند.
دسترسی به دانش و تخصص: بسیاری از فرآیندهای تولید دارو نیازمند فناوریهای پیشرفته و دانش تخصصی است که از طریق شرکتهای قراردادی قابل دسترس میشود.
انعطافپذیری و سرعت بالا: این مدل امکان ورود سریعتر محصولات جدید به بازار را فراهم میکند و ریسکهای تولید را کاهش میدهد.
تقویت صادرات: با استفاده از ظرفیتهای تولید قراردادی میتوان محصولات ایرانی را با استانداردهای جهانی آماده و به بازارهای هدف صادر کرد.
او افزود: «در حال حاضر در دنیا شرکتهای بزرگ داروسازی نیز بسیاری از بخشهای تولید خود را به این شرکتها میسپارند و تمرکز را بر تحقیق، توسعه و بازاریابی قرار دادهاند. این نشان میدهد که تولید قراردادی نه تنها برای استارتاپها بلکه برای غولهای داروسازی نیز سودآور است.»
تجربه جهانی و فرصت ایران
حمیدی با اشاره به تاریخچه این رویکرد بیان کرد: «از دهه ۱۹۹۰ میلادی، تولید قراردادی دارو به تدریج رشد کرد و امروز صدها میلیارد دلار از بازار جهانی را در اختیار دارد. بخش بزرگی از این رشد مربوط به محصولات بیولوژیک و ژنریکهای پیچیده است.»
او تأکید کرد: «ایران با وجود قرار گرفتن در میان ۱۵ کشور برتر جهان در علوم دارویی، هنوز نتوانسته است این دانش را به ارزش افزوده صنعتی تبدیل کند. اگر بهموقع وارد این عرصه نشویم، فرصتهای طلایی از دست خواهد رفت.»
این عضو هیئت علمی با انتقاد از نبود فرآیندهای شفاف گفت: «بزرگترین مانع ما نبود دستورالعملهای مشخص و نهادی است که بهطور تخصصی بر صادرات و تولید قراردادی تمرکز داشته باشد. بسیاری از همکاریها امروز صرفاً بر اساس روابط شخصی پیش میرود و فرآیندمحور و نظاممند نیست.»
او ادامه داد: «وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو گامهایی در این مسیر برداشتهاند، اما برای توسعه واقعی این حوزه نیازمند همراهی سندیکاها، نهادهای صنعتی و سیاستگذاران هستیم. اگر تولید قراردادی به رسمیت شناخته نشود و قوانین حمایتی نداشته باشد، ظرفیتهای علمی کشور همچنان بلااستفاده خواهد ماند.»
از کوچکترین ایدهها شروع کنید
حمیدی با تأکید بر نقش جوانان خاطرنشان کرد: «لازم نیست شروع کار با سرمایههای کلان باشد. حتی سرمایهای در حد خرید یک خودرو میتواند نقطه آغاز یک شرکت نوآور باشد. تمرکز بر یک ماده اولیه خاص یا یک محصول کوچک میتواند به مرور به زنجیرهای بزرگ از ارزش افزوده منجر شود.»
او تجربه موفق برخی جوانان ایرانی را مثال زد که توانستهاند با سرمایه محدود و دانش بومی، مواد اولیه دارویی را که پیشتر وارداتی بود، در داخل کشور تولید کنند.
این استاد دانشگاه در پایان گفت: «پیام اصلی ما به سیاستگذاران این است که با ایجاد بسترهای قانونی و حمایت از مدل تولید قراردادی، مسیر برای نسل جوان روشن شود. اگر امروز بهموقع اقدام کنیم، میتوانیم از دانش بومی برای تولید محصولات با ارزش افزوده بالا استفاده کنیم و سهمی جدی در بازار جهانی دارو به دست آوریم.»
یادآور میشود متن کامل گزارش این سخنرانی در شماره 70 ماهنامه توسعه فناوریهای نوین پزشکی (مهر ۱۴۰۴) منتشر خواهد شد. نسخه الکترونیک این نشریه در اپلیکیشنهای فیدیبو و طاقجه نیز در دسترس علاقمندان قرار دارد.
تهیه و تنظیم: رویا کاکاوند
