ایران در حاشیه بازار ۸ میلیارد دلاری منطقه
در حالیکه بازار ۸ میلیارد دلاری تجهیزات پزشکی در کشورهای همسایه چشمانتظار حضور جدی تولیدکنندگان ایرانی است، کارشناسان از عقبماندگی صادرات این حوزه و لزوم تدوین سند راهبردی، رفع موانع بانکی و بهروزرسانی استانداردهای بینالمللی سخن گفتند. این موضوع در نشست تخصصی «صادرات تجهیزات پزشکی» در حاشیه نمایشگاه ایرانمد ۲۰۲۵ مورد بررسی قرار گرفت.
به گزارش مدرن مد، در این نشست، رضا رضایی، مسئول کارگروه توسعه صادرات انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی، با اشاره به ظرفیتهای صنعتی کشور گفت: «با وجود شرکتهای توانمند و نیروی انسانی متخصص، صادرات تجهیزات پزشکی ایران هنوز در سطحی بسیار پایین قرار دارد. ارزش صادرات فعلی حدود ۵۰ میلیون یورو است، در حالی که کرهجنوبی بیش از ۶.۶ میلیارد دلار، ترکیه ۱.۵ میلیارد یورو و عربستان نزدیک به ۳۰۰ میلیون دلار صادرات دارند.»
او افزود: «محصولات ایرانی از لحاظ فناوری و کیفیت قابل رقابت با نمونههای خارجی هستند، اما مشکلات بانکی، محدودیتهای ارزی و ضعف در حملونقل بینالمللی مانع اصلی رشد صادرات هستند.»
بازار منطقهای دستنخورده است
در بخش دیگری از این نشست، آصف مهدوی، مشاور مدیرعامل سازمان تدارکات پزشکی جمعیت هلال احمر در حوزه تجارت خارجی، اظهار کرد: «اگر واردات تجهیزات پزشکی در کشورهای همسایه را جمع بزنیم، با بازاری بیش از ۸ میلیارد دلار روبهرو هستیم. اما سهم ایران از این بازار کمتر از ۸ میلیون دلار است؛ عددی که در شأن توان تولیدکنندگان ایرانی نیست.»
او تأکید کرد که جذابیت بازار داخلی باعث شده بسیاری از تولیدکنندگان به جای صادرات، تمرکز خود را بر فروش داخلی بگذارند و نگاه صادراتمحور در این صنعت ضعیف بماند.
چالشهای ساختاری و ضعف استانداردها
به گفته کارشناسان، نبود انطباق با استانداردهای بینالمللی و بستهبندیهای غیررقابتی از عوامل مؤثر در کاهش جذابیت محصولات ایرانی در بازارهای جهانی است.
مهدوی توضیح داد: «وقتی کالاهای ایرانی در کنار محصولات ترکیه، هند یا چین قرار میگیرند، تفاوت در کیفیت ارائه، بستهبندی و مجوزهای استاندارد بهروشنی دیده میشود.»
او همچنین نظام قیمتگذاری صادراتی نامتناسب را یکی دیگر از چالشها دانست و گفت: «برای رقابت در بازارهای بینالمللی باید قیمتگذاری بر اساس واقعیتهای اقتصادی و هزینه تمامشده صورت گیرد، نه بر مبنای بازار داخلی.»
بانکها و دیپلماسی اقتصادی؛ دو حلقه مفقوده صادرات
رضایی نیز در ادامه نشست با اشاره به موانع بانکی گفت: «نوسانات نرخ ارز و دشواری در انتقال وجوه بینالمللی موجب شده در برخی معاملات، مانند صادرات به قرقیزستان، بازگشت سرمایه با مشکل مواجه شود.»
او خواستار ایجاد سازوکار بانکی امن برای تسهیل نقلوانتقال مالی و تعامل نزدیکتر بخش خصوصی با سفارتخانهها و دفاتر منطقهای شد تا شناخت بازارهای هدف با دقت بیشتری انجام گیرد.
نقشه راه صادرات تجهیزات پزشکی
کارشناسان حاضر در نشست بر تدوین سند جامع راهبرد صادرات تجهیزات پزشکی و اجرای مجموعهای از اصلاحات هماهنگ تأکید کردند. از جمله پیشنهادها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
ارتقای استانداردها و بستهبندی متناسب با معیارهای جهانی؛
حمایت دولت از طرحهای پژوهش و توسعه (R&D) و فناوریهای نوآورانه؛
تخصیص بودجه مشخص برای بازاریابی هدفمند در کشورهای آفریقایی و منطقهای؛
تسهیل مجوزهای بینالمللی مانند CE و ISO؛
بهروزرسانی سیاستهای نمایشگاهی و حمایت از حضور منسجم شرکتهای ایرانی در نمایشگاههای جهانی.
ایران؛ توانمند در تولید، ناتوان در صادرات
کارشناسان معتقدند ایران از ظرفیت بالایی در تولید تجهیزات پزشکی برخوردار است، اما بدون سیاست صادراتی منسجم، اصلاح نظام بانکی و ارتقای استانداردهای فنی، امکان حضور پایدار در بازارهای جهانی فراهم نخواهد شد.
به گفته مهدوی، «صنعت تجهیزات پزشکی ایران میتواند یکی از پیشرانهای اقتصاد غیرنفتی کشور باشد، به شرط آنکه نگاه صادراتمحور جایگزین رویکرد صرفاً داخلی شود و مسیر حضور در بازار ۸ میلیارد دلاری منطقه هموار گردد.»
